Son zamanlarda sık duymaya başladığımız kalp krizinden ölümler akıllara hemen 'Nedeni Koronavirüs aşıları mı?' sorusunu getiriyor. Kardiyoloji Uzmanı Dr. İlham Tokatlı Dilmen, herkesin merak ettiği bu konuda önemli açıklamalar yaptı.
Neredeyse 3 yıl süren pandeminin ardından Koronavirüs aşılarıyla ilgili tartışmalar devam ediyor. Pandemi sonrası kalp krizinden ölümlerdeki belirgin artış halk arasında genellikle aşılara bağlanıyor. Peki söz konusu iddialar ne derece doğru? Koronavirüs aşıları kalp krizini tetikler mi? Kardiyoloji Uzmanı Dr. İlham Tokatlı Dilmen'in bu konuyla ilgili Sözcü'ye yanıt verdi.
Açıklamaları şu şekilde:
Pandeminin ilk dönemlerinde, henüz virüs hakkında bilgimizin, deneyimimizin az olması ve uygulanan karantina koşulları nedeniyle hastalarımız rutin kontrollerini maalesef çok aksattı. Kalp hastalıklarının birçoğu kronik yani takibi gereken hastalıklardır. Hipertansiyon, kalp yetmezliği, iskemik kalp hastalıkları, ritim bozuklukları olan hastalarımız ‘'Covid olacağım'' korkusuyla kontrollerine gelemedi. Tedavileri bu nedenle aksadı, ilaçlarını yeterli dozda almayanlar, kesenler oldu. İlacın yan etki takibi yapılamadı. Hastalar şikayetleri olduğu halde doktora gitmeyi ertelediklerinden, tedavileri gecikti ve zorlaştı.
KARANTİNA OLUMSUZ ETKİLEDİ
Evde hareketsiz kalmak, beslenme alışkanlıklarında değişiklik, kilo artışı, kaygı bozuklukları, depresyon, sosyal destekten yoksunluk gibi faktörlerin de kalp ve damar hastalığı gelişimine katkısı olduğunu düşünüyorum. Elbette şikayetleri ertelemek, doktora geç başvurmak da bu listeye eklenebilir.
Ailesi şokta... 'Koronavirüsten öldü' denildi, iki yıl sonra evine döndü!
ACİL HASTALAR HASTANEYE GEÇ BAŞVURDU
Acilen sağlık kuruluşuna gitmesi gereken, kalp krizi geçiren hastalarda da gecikmeler ve kayıplar yaşandı. Kalp krizlerinde erken hastaneye başvurmanın ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Tıkanan damara ne kadar erken müdahale edilirse, yaşamda kalma ve gelecekte sorunlarla karşılaşmama olasılığı o kadar yüksek olacaktır. Geç kalan hastalarda yapılan tedavilerde başarı şansı da düşmektedir.
VİRÜS DE PIHTILAŞMA NEDENİ
Pandemiyle birlikte ve sonrasında artan kalp ve damar hastalıklarının sebeplerinden biri de Covid-19'dur. Hastalığı geçirenlerde gözlenen pıhtılaşma ve pıhtılaşmaya yol açan meyil kalp damarlarını da etkilemiştir. Virüsün kendisinin oluşturduğu endotel (damar cidarı) hasarı, pıhtılaşmada artış ve kalp kasında zarar ani kalp krizlerinden kısmen sorumludur.
AŞILARLA İLGİLİ ÖN YARGILAR VAR
Bu listeye girmeyecek tek madde aşı olacaktır. Aşılanma sayesinde yoğun bakıma yatışlarda ve ölümlerde azalma olduğu aşikardır. Çok çok nadir görülen kalp zarı iltihabı bu faydayı değiştirmez. Yapılan tüm çalışmalar aşının güvenli olduğunu kanıtlamıştır.
NE GİBİ ÖNLEMLER ALINABİLİR?
Hem kadın hem de erkeklerde 40 yaşından itibaren (ailesinde kalp hastalığı olanlar da daha erken) yıllık kontrollere başlamak gerekir. Muayene ve tahliller neticesinde tedavisi gereken risk faktörlerinin belirlenmesi çok önemlidir. Hipertansiyon en önemli risk faktörlerindendir. Bilinenin aksine pek şikayet yapmaz. Erken saptanması ve tedaviye başlanması kalp ve damar hastalığı riskini düşürür. Kolesterol yüksekliği de bilinen risk faktörlerindendir. Bir kısmı ailesel ve genetik sebeplere bağlı olarak gelişir. Bu grupta erken ilaç tedavisine başlamak kalp ve damar hastalığı riskini yine düşürecektir. Elbette yaşam tarzı değişikliklerini de unutmamak gerekir. Sigarayı bırakmak, hareketi artırmak ve Akdeniz diyeti, bütüncül bir fayda sağlamaktadır.