Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kasımda üretici ile market arasındaki fiyat farklılıkları ve girdi fiyatlarında yaşanan değişimler hakkında değerlendirmelerde bulundu. Buna göre markette fiyatı en fazla artan ürün yüzde 42,9 ile pirinç olurken, onu yüzde 36,1 ile yeşil soğan, yüzde 33,1 ile Antep fıstığı, yüzde 22,4 ile kırmızı mercimek, yüzde 20,9 ile kuru kayısı ve domates takip etti.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, kasımda üretici ile market arasındaki fiyat farklılıkları, girdi fiyatlarında yaşanan değişimler ve tarımsal destekleme ödemeleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Kasım ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla fiyatı en çok artan ve azalan ürünler belli oldu. Patlıcan fiyatları yüzde 24,81 artarak en fazla yükselişi yaşayan ürün oldu.
Aynı ayda en fazla ucuzlayan ürün ise yüzde 38,76 ile karnabahar oldu.
FİYATI EN ÇOK ARTANLAR
Patlıcan yüzde 24,81, sivri biber yüzde 21,71, lpg (araba tüpü dolum) ücreti yüzde 19,55, mücevher (altın) yüzde 18,45, domates yüzde 15,24, tüp gaz ücreti yüzde 14,16, buğday unu yüzde 13,48, ayçiçek yağı yüzde 13,27, kesme şeker yüzde 12,76, evcil hayvanlar için gıda harcamaları yüzde 12,47, toz şeker yüzde 11,86, patates yüzde 11,81, pencere (pvc) yüzde 11,38, tavuk eti yüzde 11,20, meyve suyu yüzde 10,21, motorin yüzde 10,13, yumurta yüzde 9,48, benzin yüzde 8,13, kahve yüzde 7,54, ekmek yüzde 7,07
EN ÇOK UCUZLAYANLAR
Karnabahar yüzde 38,76, ıspanak yüzde 21,42, kıvırcık yüzde 20,12, limon yüzde 17,54, pırasa yüzde 14,44, yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar yüzde 11,72, kırmızı turp yüzde 10,67, muz yüzde 6,86, havuç yüzde 5,58, kuru soğan yüzde 4,87, kırmızı lahana yüzde 3,09, dolmalık biber yüzde 2,70, elektrikli süpürge yüzde 2,41, yeşil soğan yüzde 2,40, ağız ve diş bakımı ürünleri yüzde 2,32, beyaz lahana yüzde 2,25, mantar yüzde 1,32, elektrikli kesici aletler (blender) yüzde 1,18, maydanoz yüzde 1,01, gömlek (erkek için) yüzde 0,68
FİYAT DEĞİŞİMLERİNİN SEBEPLERİ
Bayraktar, marul, ıspanak ve limonda arz artışının fiyatların düşmesine neden olduğunu vurgulayarak, sivribiber ve taze fasulyede talep azalışının ürün fiyatlarını düşürdüğünü bildirdi. Patates, kuru soğan, salatalık, yeşil soğan, domates ve maydanoz arzındaki azalmanın bu ürünlerin fiyatlarını yükselttiğini belirten Bayraktar, talep artışının Antep fıstığında fiyatı yükselttiğini kaydetti.
Bayraktar, tarımsal ürün arzının azaldığı bir döneme girildiğini ifade ederek, örtü altı tarımı için tarımsal ürün maliyetlerine gübre, ilaç ve işçilik gibi masrafların yanı sıra ısıtma ve elektrik gibi masrafların da eklendiği bir sezonun başladığına işaret etti.
"TARIMSAL GİRDİ FİYATLARI, ÜRÜN MALİYETLERİNİ YUKARI ÇEKİYOR"
Tarımsal girdi fiyatlarındaki artışların ürün maliyetlerini yukarı çektiğine dikkati çeken Bayraktar, şu değerlendirmelerde bulundu: "Bu maliyetlerden dolayı artan ürün fiyatları tüketiciyi mağdur ederken, üretici ise eline geçen gelirin çoğunu masraflarına veriyor. Bu sebeple üreticilerimizin gelirleri düşüyor. Geliri düşen üreticimiz mağdur oluyor ve üretimden uzaklaşıyor. Bu durum, tarımsal üretimin artmasını olumsuz yönde etkilerken, tarımsal ürün arzının azalmasına sebep oluyor. Tüketici fiyatlarındaki artış sadece tarımsal ürün maliyetlerinden ve arz azalmasından kaynaklanmıyor. Ürün, üreticiden çıkıp markete ulaşıncaya kadar fiyatı ciddi oranda artıyor. Üreticilerimizin maliyetlerini düşürmeden, tüketiciye ulaşana kadar olan süreçte oluşan aşırı fiyat artışlarına bir çözüm bulunmadan, piyasada rekabet sağlanmadan ve ürün fiyatları denetlenmeden tüketicilerin de ucuz gıdaya ulaşması mümkün değildir."
Bayraktar, gıdanın spekülasyona açık bir sektör olduğunun altını çizerek, tüketicilere, ürün fiyatlarına müdahale etme güçlerini kullanıp, fahiş fiyattan ürün satan marketlerden alışveriş yapmayarak bu işletmeleri "cezalandırmaları" çağrısında bulundu.
"BAZI MARKETLERDE PEYNİR FİYATLARI, ET FİYATLARINI GEÇTİ"
Besi ve süt hayvancılığında maliyet artışlarının, üretimi sürdürebilir olmaktan çıkardığını belirten Bayraktar, bazı marketlerde peynir fiyatlarının et fiyatlarını geçtiği bir ortamda hem üretici hem de tüketici için acil tedbirler alınmasını istedi.
"DESTEKLER ARTIRILSIN" TALEBİ
Bayraktar, tarımsal üretimde en önemli 2 girdinin mazot ve gübre olduğunu, sertifikalı tohum ve fidan destekleri her yıl düzenli olarak verilirken, üretim masraflarında önemli payları olan ilaç, yem, tarımsal sulamada kullanılan elektrik ve sulama girdilerinin göz ardı edildiğini kaydetti.
Yemin, hayvansal üretimin can damarı olduğunu vurgulayan Bayraktar, şu ifadeleri kullandı: "Maliyet problemiyle boğuşan üreticilerimize, hayvansal üretimde kullanılan yem başta olmak üzere, diğer girdilerde de sağlanacak destekler tarımsal üretimi artıracak, üretimin sürdürülebilirliğine katkı sağlayacaktır. Ekonominin diğer sektörlerine kaynak sağlayan, bu sektörlerin katma değer yaratmasına ön ayak olan, dış ticaret açığına pozitif yönde katkı veren tarım sektörüne daha çok önem verilmelidir."