Samsun Tüm Emlakçılar Meslek Odası (SATEM) Başkanı Mevlüt Oral, bazı ev sahiplerinin 1 yıllık kontratı biten kiracıları çıkartmak istediklerini, bunun kanuni olmadığını ve kira sözleşmelerinin kendilerini otomatik olarak yenilediğini söyledi. Oral, ayrıca ev sahibinin kiracısı 5 yıldan fazla mülkünde oturuyorsa kirayı çevre evlerin fiyatına çıkartabileceğini belirtti.
Bazı mülk sahiplerinin daha yüksek fiyatla yeni kiracı bulmak için 1 yıllık eski kiracılarını ‘kontratın bitti çık’ bahanesi ile evden çıkartmaya çalıştığına değinen Başkan Mevlüt Oral, 1 yıllık sözleşmelerin, kontrat bitiminde kendisini otomatik olarak yenilediğini, bu durumda kiracının en fazla yüzde 25 zam ile oturmaya devam edebileceğini anlattı. Ev sahiplerinin haklı kira artışı yapabilmesi için kiracının 5 yıldan fazla bir süre zarfından mülkte oturması gerektiğinin altını çizen Oral, ev sahiplerinin 5 yıl sonra kendi mülklerinin kira ücretini çevredeki evlerin emsal kira bedeline çekebileceğini, bunun için de mahkeme yolunun açık olduğunu ifade etti.
"FİYAT ARTIŞINI KESTİREMİYORUZ"
Eskiden Samsun’da konut fazlalığı yaşandığını ancak şu anda kiralık konut bulmanın zorlaştığını söyleyen Oral, "Deprem sonrası Samsun’a gelenler ve inşaat sektörünün eski hızını kaybetmesiyle boş ev bulmakta zorluk çekiliyor. Bugün Samsun’da 1+1 dairelerin en düşük kira fiyatı 6 bin TL’den başlayıp, 12 bin TL’ye kadar çıkıyor. Bu fiyat artışını biz de kestiremiyoruz” dedi.
"KİRACIYI MAHKEME ÇIKARTIRSA..."
Oral şöyle devam etti:
“Bazı ev sahipleri çeşitli nedenlerle kiracıları çıkartmak istiyor. ‘Çocuklarım gelecek’ ya da ‘kendim oturacağım’ diyerek kiracısını çıkartmak istiyor. Vatandaşlar şunu bilsin ki ev sahipleri bir bahane ile kiracısını çıkartıyorsa, mahkeme kararı ile kiracı çıkartılmışsa o evi 2 sene kiraya veremez. Kiraya verirse eski kiracıya tazminat hakkı doğuyor. Örneğin 3 bin TL’ye kirada oturan bir kişi yüzde 25 kira artışıyla 3 bin 750 TL’ye oturması gerekiyor. Kiracıyı çıkartmak istiyor. Çıkan kiracı ise yeni evi 7-8 bin TL’ye zor buluyor. Kiracılardan bazıları ‘5 bin TL vereyim, evde oturma devam edeyim’ derken bu bazen kabul ediliyor bazen de kabul edilmiyor. Hoşgörülü olmayan ev sahiplerine; ’ey ev sahibi; sen hiç kirada oturmadın mı, çocuk okutmadın mı, sıkıntı çekmedin mi?’ demek istiyorum. Bu fiyat artışlarında emlakçıların günah keçisi gösterildiğini görüyorum. Emlakçının kiralarına artmasında etkisi olduğunu düşünmüyorum.”
5 YIL VURGUSU
Yüzde 25’lik kira artışının yeterli olmayacağı durumları da aktaran Oral, “Türkiye’de kira kontratları 1 yıllık olur. Bu kontrat kendini 1 yıl sonra otomatik yeniler. Ev sahibi çıkartmak isterse mahkeme kiracıları koruyor. Haklı olarak kiracıyı çıkartmak isteyen ev sahipleri de var. Yakın zamanda da şahit oldum. 1 kiracı 6-7 yıldır oturduğu evde bin TL kira veriyor. Ev sahibi, 5 yıl sonra kirasını çevredeki evlerin emsaline göre arttırabilir. Bu hukuki yönden olabilir. Ancak oturduğu evde 5 seneden az kirada oturanlar ise yüzde 25 kira zammı uygular. Yani özetle 1 yıllık kontratın sonunda kiracıyı kolay kolay çıkartamazsınız. Kiracı, 1 yıllık kontratın sonunca çıkartılmak isteniyorsa evden çıkmayabilir. Hukuki yönden bunun bir karşılığı yok. Önemli kriter ise burada 5 yılı aşkın bir süre kiracı olmak. Ev sahipleri, kiracıları 5 yıldan fazla oturuyorsa kira ücretini çevredeki evlerin kira fiyatına çekebilir. Aksi takdirde yüzde 25 zamdan fazlasını kanunen uygulayamazlar” şeklinde konuştu.
MAHKEME KARARIYLA YÜKSELTİLEBİLİR
Mülk sahibi ve kiracıyı ilgilendiren kanuna göre, kiracılar tüketici olarak kabul edilir ve kira artışını 12 aylık ortalama tüketici enflasyonuyla sınırlar. Sözleşmeye daha yüksek bir kira artış oranı yazılmış olsa bile geçersizdir. Yıllık kira artışının en fazla 12 aylık TÜFE ortalamasına göre yapma hakkı, 5 yıl ile sınırlıdır. Beşinci yılın sonunda ev sahibinin ya da kiracının mahkemeye başvurarak 5’inci yıldan sonraki yeni kira yılında uygulanacak kira bedelinin belirlemesini isteme hakları var. 5’inci yıldan sonraki ödenecek kira bedeli belirlenirken, tüketici fiyat endeksindeki 12 aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde olmasına bakılır. 5 yılın sonunda kira artışı mahkeme kararı ile piyasa ortalamasına denk gelecek şekilde yükseltilebilir.